W roku akademickim 2018/2019 Centrum Badań Przekładoznawczych zorganizowało cykl wykładów PRZEKŁAD W NOWYCH KONTEKSTACH / TRANSLATION IN NEW CONTEXTS

Od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku w przekładoznawstwie coraz więcej miejsca zajmują badania nad tłumaczeniem kultur w kontekście różnych obszarów ludzkiej egzystencji i sposobów jej ekspresji, wychodzące daleko poza zagadnienia języków i tekstów. Poszerzenie pola badań nad przekładem nie tylko przyniosło ogromną zmianę metodologiczną w samej dyscyplinie, ale także ujawniło potencjał przekładoznawstwa jako metodologii studiów nad kulturą i nowej humanistyki. Szeroko definiowany przekład – rozumiany nie tylko jako działanie pośredniczące, lecz również aktywność twórcza i poznawcza – jest wszechobecny w kulturze i współtworzy niemal wszystkie jej wymiary. Dostrzeżenie tradycyjnie skazanej na niewidzialność praktyki przekładowej oraz jej podmiotów - tłumaczy - pozwala rzucić światło na nowe wymiary rzeczywistości humanistycznej i skomplikować jej często nazbyt gładką strukturę.

Równocześnie przekład jako praktyka kulturowa wydaje się znakomitym przykładem proponowanego przez nową humanistykę modelu poznawczego, który Ryszard Nycz (2017) nazywa sondowaniem. Polegałby on na porzuceniu założeń o bezcielesności, bezosobowości, statyczności, zewnętrzności i neutralności badacza na rzecz modelu opartego na poznaniu ucieleśnionym, spersonalizowanym, działającym z perspektywy wewnętrznej i zaangażowanej. Przekład to wszak aktywne uczestnictwo w kulturze, wymagające usytuowania podmiotu wewnątrz procesu. Jest pracą z konkretnymi przypadkami, w której tekst staje się laboratorium twórczym, niepozbawioną elementu interwencji, wyświetlającą niedostrzegane dotąd cechy rzeczywistości. Badanie przekładu staje się w tej optyce badaniem dziania się kultury.

„Przekład w nowych kontekstach” to cykl wykładów i dyskusji, w trakcie których zastanawialiśmy się nad działaniem sondującym przekładu w różnych obszarach humanistyki oraz przyglądaliśmy się pracy przekładoznawstwa, wykraczającego poza obszar uznawany tradycyjnie za jego główną domenę. Zaproszeni goście – uczeni pracujący w przestrzeniach inter- i transdycyplinarnych – zaprezentowali badania dotyczące kwestii tak różnych jak tłumaczenie pamięci, przekład w kontekście konfliktu zbrojnego czy wcielenia angielszczyzny w przestrzeni postkolonialnej:

prof. Desiree Shyns (Ghent University) “Translation and Cultural Memory”

dr Sharon Deane-Cox (University of Strathclyde Glasgow) “Overcoming Language Difficulties: The implementation and narration of the Belsen relief effort”

prof. Claire Larsonneur (Université de Vincennes - Paris 8) “Neural Machine Translation:  A case of disruption?”

prof. Vicente L. Rafael (University of Washington) “Linguistic Currencies: The Political Economy of English in the U.S. and Southeast Asia”

prof. Hilary Footitt (University of Reading)“Languages in War and Conflict: The challenges to Translation Studies”

prof. Lydia H. Liu (Columbia University) “Sense and Nonsense: The Place of Meaning in Translation”